Naučno-tehnički petojezični rečnik: grejanje, hlađenje, klimatizacija

Ovaj rečnik pruža prvi put jedan uporedni pregled najpotrebnijih termina iz oblasli grejanja, hladenja, provetravanja i klimatizacije, na srpskom, engleskom, nemačkom, francuskom i ruskom jeziku.

Rečnik ima dva dela. Prvi deo sadrži oko 7 000 pojmova, za koje su dati odgovarajući termini na pomenutim jezicima, i to ovim redom: srpskom, engleskom, nemačkom, francuskom, ruskom. Pojmovi su sredeni prema abecednom redu srpskih termina i označeni rednim brojevima. Za pojedine pojmove navedeno je u nekim jezicima i po nekoliko termina, tako da je njihov ukupan broj oko 38 000. U drugom delu se nalaze abecedni registri stranih jezika, posebno za svaki od njih, u kojima uz svaki termin stoji oznaka rednog broja pod kojim se odgovarajući pojam nalazi u prvom delu. Na taj način, u rečniku se može, polazeći od bilo kog od obuhvaćenih pet jezika, preći na sve ostale.

Kadaje u nekom jeziku za jedan pojam navedeno vise termina, to su - po pravilu - sinonimi. Oni mogu biti ravnopravni, a ukoliko to nije slučaj, izrazi koji su poslednji Hi su manje uobičajeni Hi su manje preporučljivi. Razumljivo je da se za uspesno prevodenje sa jednog jezika na drugi podrazumeva dovoljno opšte poznavanje oba jezika.

U svim jezicima, osim engleskog, uz imenice su stavljene oznake njihovog roda. Pridevi su dati u muškom rodu, a glagoli u infinitivu; engleski glagoli su navedeni bez recce “to”.
Skraćenice u uglastim zagradama pokazuju, gde je to potrebno, uzu oblast na koju se značenje termina odnosi.
U oblim zagradama, uz neke pojmove data su i njihova objasnjenja. To je učinjeno tamo gde su definicije odgovarajućih termina u različitim jezicima različitie, bilo gde je rel o manje rasprostranjenim pojmovima.

Kada se u nemačkorn jeziku javlja neka red iza koje stoje tačke, znači da ta rec, u spoju sa nekom drugom, dobija pridevsko značenje. Npr.: “Rohren...” u složenici “Rohrenenerhitzer” znači “višecevni” (zagrejač); “Nenn...”sa dodatkom “druck” značilo bi “nominalni pritisak”; i si
U obradi grade, od stranih stručnih rečnika koji su korišćeni pokazao se kao vrlo pouzdan jedino New International Dictionary of Refrigeration (izd. Inst. inti, du froid, Paris), koji tretira oblast hladenja. Za srpsku terminologiju uzimani su uobičajeni termini iz naše stručne literature, nastave na Mašinskorn fakultetu u Beogradu i prakse. Uneti su odabrani medu njirna, a pored njih, predložen je i izvestan broj novih termina, bilo zbog nepostojanja odgovarajućih izraza u našem jeziku, bilo zbog neprikladnosli, pa i nepravilnosti onih koji su u upotrebi. U forrniranju naših termina, pridržavalo se uglavnom stavova o stvaranju tehničke terminologije koji su, u vise navrata, izloieni javnosti. Pri tome su najviše korišćeni Rečnik SANU, Pravopis srpskogjezika, Rečnik srpskohrvatskog i nemačkog jezika od Ristića i Kangrge i Srpski rječnik Vuka Stef. Karadžića. Posebnu teškoću su predstavljali neki već manje ili više odomaćeni, nepravilno uobličeni termini. Takvi su izrazi ispravljani, ukoliko su skorijeg porekla, ili su u grubljem neskladu bilo sa izvornom reči, bilo sa duhom naseg jezika. Naravno, odredivanje granica takvih kriterijaje uvek podložno zamerkama.

Rad na recniku trajao je punih pet godina. Osim autora, u početnoj fazi izrade rečnika učestvovali su i Aleksandar Stefanović, dipl. inž., Ladislav Vicek, dipl. inž., i mr Stanimir Lazić, dipl. ini. Za neke specifične oblasti dragocenu pomoć su pružile kolege sa Mašinskog fakulteta u Beogradu, a naročito profesori dr Ljubomir Grujić, dipl. inž., i dr Božidar Aničin. Zahvaljujemo svima koji su na bilo koji način doprineli okončanju ovog velikog posla.

Na kraju, rečnik je tu, sa svim svojim dobrim i slabirn stranama. Za svaki termin, bio on nas ili stran, postojeći ili novostvoren, odgovoran je urednik. Svesni smo da, i pored sveg uloženog truda, ima još dosla nedostataka. Obuhvaćene oblasti nisu ravnomerno zastupljene, hladenje je potpunije od grejanja i klimatizacije; nema tablica za pretvaranje mernih jedinica, koje doduše nisu neophodne u ovakvom recniku, ali bi svakako dobro došle. Medutim, temeljnije otklanjanje ovih nedostataka zahtevalo bi znatno vise vremena i sredstava nego što je ovog puta bilo na raspolaganju.
lpak, verujemo da će ovaj rečnik, prvi ove vrste u nas, biti od koristi za dalji razvoj velike oblasti termotehnike koju obuhvata, i to kako u praksi, tako i u naučnom radu. Bićemo zahvalni za svaku primedbu i sugestiju koje bi mogle doprineti da se on ubuduće poboljsa.