Posebno upravno pravo

Posvećena je naukama koje se tradicionalno ili tek odnedavno izučavaju na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu korišćenjem mogućnosti najsavremenijih edukativno-didaktičkih metoda i opreme. Čine je dela udžbeničkog karaktera koja na stručan, savremen i pristupačan način omogućavaju studentima i čitaocima da se upoznaju sa osnovnim pojmovima, metodima, problemima, učenjima i teorijama karakterističnim za svaku posebnu pravnu disciplinu uvršćenu u nastavni plan i program Pravnog fakulteta. Cilj je da studenti steknu neophodna osnovna, opšta i najnovija pravna znanja koja sadrže različite pravne discipline, upoznaju karakteristične rezultate pravne nauke, ovladaju pravničkim načinom razmišljanja i zaključivanja kao i da steknu toliko potrebnu pravnu kulturu, a ne samo pravna znanja. Bez te kulture i tih znanja, oni neće moći ispravno da razumeju i primenjuju pravo.

****

PRVIDEO: TEORIJSKIOKVIRI 13
TEORIJSKIPOJAM UPRAVE 15
Pravna država, legalitet i legitimitet upravnog delovanja 16
Uprava kao fiinkcija državne vlasti 17
Uprava kao javna služba 21
Uprava kao sistem za socijalnu regulaciju 24
POZITIVNOPRAVNIPOJAM UPRAVE 27
INSTITUTIUPRAVNOG PRAVA 30
OPŠTEIPOSEBNE UPRAVNE SITUACIJE 32
DRUGIDEO: OBELEŽJA POSEBNOG UPRAVOG PRAVA 35
POJAMISADRŽINA POSEBNOG UPRAVNOG PRAVA 37
Posebno upravno-materijalno pravo 37
Posebno upravno-procesno pravo 38
Opšti i posebni upravni postupci (klauzula: lex specialis derogat leggenerali) 41
PREDMETIMETOD POSEBNOG UPRAVNOG PRAVA 43
Predmet posebnog upravnog prava 43
Metodi proučavanja posebnog upravnog prava 44
ODNOS POSEBNOG UPRAVNOG PRAVA
PREMA DRUGIM GRANAMA PRAVA 46
Odnosi između opšteg i posebnog upravnog prava 46
Odnos posebnog upravnog prava prema drugim granama prava 47
IZVORI POSEBNOG UPRAVNOG PRAVA 51
Opšta obeležja izvora posebnog upravnog prava 51
Vrste izvora posebnog upravnog prava 53
Ustav kao izvor posebnog upravnog prava 53
Zakon kao izvor posebnog upravnog prava 55
Podzakonski opšti akti kao izvor posebnog upravnog prava 58
Podzakonski opšti akti skupština kao izvori posebnog upravnog prava 59
Akti predsednika republike kao izvori posebnog upravnog prava 60
Podzakonski opšti akti vlade kao izvori posebnog upravnog prava 61
Podzakonski opšti akti organa uprave kao izvori posebnog upravnog prava 61
Podzakonski opšti akd opština (grada) kao izvori posebnog upravnog prava.... 62
Opšti akti nedržavnih subjekata kao izvori posebnog upravnog prava 63
Sudska i upravna praksa kao izvor posebnog upravnog prava 63
Primer iz naše sudske prakse 69
Sudske odluke i pravo Evropske unije 70
Običajno pravo kao izvor posebnog upravnog prava 72
Tehnička pravila i standardi kao izvori posebnog upravnog prava 73
TREĆIDEO: POSEBNE UPRAVNE SITUACIJE 75
VOĐENJE SLUŽBENIH EVIDENCIJA 77
Opšte napomene 77
Matične knjige 78
Evidencije organa unutrašnjih poslova 82
Lične karte 82
Matični (lični) broj građana 84
PREBIVALIŠTEIBORAVIŠTE 85
DRŽAVLJANSTVO 87
Opšte napomene 87
Sistemi sticanja državljanstva 88
Sticanje državljanstva Republike Srbije 89
Prestanak državljanstva Republike Srbije 92
Postupak za sticanje i prestanak državljanstva Republike Srbije i postupak za utvrđivanje državljanstva Republike Srbije 93
Evidencija o državljanstvu Republike Srbije 95
UPRAVNO OGRANIČENJE SVOJINE 96
Eksproprijacija 97
Arondacija 98
Komasacija 98
Rekvizicija 99
ODGOVORNOST ZA ŠTETU PRIČINJENU RADOM UPRAVE 99
Upravna delatnost i odgovornost uprave 99
Opšte napomene 99
Vrste pravne odgovornosti uprave 104
Sistemi odgovornosti uprave 106
Pravna priroda (osnov) odgovornosti uprave 109
Odgovornost za štetu pričinjenu radom uprave 111
STARATELJSTVO 114
Opšte napomene 114
Nastanak i razvoj starateljstva 115
Pravna priroda starateljstva 116
Starateljstvo po važećim propisima 116
Upravnopravni aspekti starateljstva 116
Postupak stavljanja pod starateljstvo kao poseban upravni postupak 117
Evidencija 118
USVOJENJE 119
Pravna priroda usvojenja 119
Usvojenje po važećim propisima 120
Upravnopravni aspekti usvojenja 121
Organ pred kojim se zasniva usvojenje 121
Usvojilac i usvojenik 121
Postupak zasnivanja i prestanak usvojenja 122
Evidencija o usvojenim licima 124
SOCIJALNA ZAŠTITA 124
Pojam socijalne zaštite 124
Ustanove socijalne zaštite 125
Upravnopravni aspekti socijalne zaštite 125
Postupak za ostvarivanje prava socijalne zaštite 127
Nadzor nad stručnim radom i stručna pomoč 128
PENZIJSKOIINVALIDSKO OSIGURANJE 129
Zakonodavstvo u oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja 129
Osnovna načela i vrste penzijskog i invalidskog osiguranja 129
Osnovna načela penzijskog i invalidskog osiguranja 129
Vrste penzijskog osiguranja 130
Ostvarivanje i korišćenje prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja 130
Vrste prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja 130
Postupak ostvarivanja prava iz penzijskog i invalidskog osiguranja 130
Rešenje 132
PATENTI 133
Pojam patenta 133
Zakonsko regulisanje patenta 133
Subjekti prava na zaštitu pronalaska 134
Pravna zaštita pronalazaka (upravni-patentni postupak) 134
Rešenje nadležnog organa 136
Zastupanje 136
Ograničenje prava nosilaca patenta 137
Oglašavanje ništavim rešenja o priznanju prava 138
Registri 138
CARINA 138
Pojam 138
Carinski (upravni) postupak 139
Opšte napomene 139
Pokretanje carinsko-upravnog postupka 140
Carinski organi i stranka u carinsko upravnom postupku 141
Rešenja i zaključci u carinskom postupku 141
Radnje carinskog postupka 142
Carinsko prekršajni postupak 144
DRŽAVNA GRANICA 144
Pojam državne granice 144
Zakonsko regulisanje 145
Državna granica 145
Granični prelaz 146
Kontrola prelaženja državne granice 146
Kretanje i boravak u graničnom pojasu 148
ZAŠTITA KULTURNIH DOBARA 149
Pojam kulturnog dobra 149
Zakonsko regulisanje oblasti zaštite kulturnih dobara 149
Ustanove zaštite kulturnih dobara 149
Upravni poslovi u vezi sa utvrđivanjem kulturnih dobara 150
Vrste kulturnih dobara 150
Nadležnost za utvrđivanje svojstva kulturnog dobra 150
Upravna ovlašćenja u vezi sa obavezama i odgovornostima sopstvenika kulturnog dobra 151
Upravna ovlašćenja u vezi sa preduzimanjem mera tehničke zaštite i arheoloških iskopavanja i istraživanja 152
Način donošenja rešenja 152
Eksproprijacija kulturnog dobra 152
Nadležnost Ministarstva kulture 153
Nadležnost Republičkog zavoda 153
Izdavanje dozvole za izvoz i iznošenje kulturnih dobara i garancija za inostrane izložbe 154
Registar spomenika kulture 154
SUDSKA UPRAVA 154
Pojam sudske uprave 154
Pravilnik o unutrašnjem poslovanju sudova (Sudski poslovnik) 155
Poslovi sudske uprave 155
Organi sudske uprave 155
Predsednik suda 156
Predsednik neposredno višeg suda 156
REGISTRACIJA POLITIČKIH STRANAKA 157
Osnivanje političkih stranaka 157
Registracija političkih stranaka 158
Odbacivanje prijave za upis u Registar političkih stranaka 159
Prestanak i zabrana rada političke stranke 159
Preregistracija političkih stranaka 160
NABAVLJANJE, DRŽANJEINOŠENJE ORUŽJAIMUNICIJE 161
Opšte napomene 161
Zakonsko regulisanje oružja i municije 162
Nabavljanje oružja 162
Otuđenje oružja 164
Oružni list 164
Evidencija 165
BIRAČKO PRAVO 166
Opšte napomene 166
Ustavno i zakonsko regulisanje oblasti biračkog prava 167
Biračko pravo u Srbiji 167
Biračko pravo na lokalnom nivou u Srbiji 168
Izborne komisije 170
Odnos Zakona o izboru narodnih poslanika i Zakona o opštem upravnom postupku 171
UNTVERZITET 174
Zakonska regulacija univerziteta 174
Osnivanje i ukidanje univerziteta i fakulteta 174
Delatnost univerziteta i fakulteta 176
Organi upravljanja i stručni organi univerziteta 176
Nastavnici i saradnici univerziteta 178
Evidencija i javne isprave 178
Upravna javna ovlaščenja univerziteta 179
UPRAVNISLUŽBENICI 180
Uvodne napomene 180
Službenici i uprava 182
Značaj kadrova u upravi 182
Prijem (zapošljavanje) službenika 186
Prava i dužnosti službenika 188
Odgovornost službenika 192
Prestanak službe 195
Službenički sistem 196
Upravni službenici u novim uslovima 198
Opšti osvrt 198
Selekcija i napredovanje javnih službenika 202
Permanentno obrazovanje 206
Službenička etika 213
Whistle blowers 217
Državni službenici i sukob interesa 219
Uvodne napomene 219
Sprečavanje sukoba interesa u državnoj upravi 221
POREZI 223
Predmet poreskog postupka 223
Načela poreskog postupka 224
Stranke u poreskom postupku 225
Poreska obaveza 227
Sekundarna poreska obaveza 227
Prvostepeni postupak utvrđivanja i naplate poreza 228
Poreska prijava. 229
Povraćaj u pređašnje stanje 229
Utvrđivanje poreza 230
Naplata poreza 230
Redovna naplata poreza 231
Prinudna naplata poreza 232
Postupak po pravnom leku 235
Postupanje prvostepenog organa po žalbi 236
Rešavanje drugostepenog poreskog organa po žalbi 237
DRŽAVNA POMOĆ 238
Pojam državne pomoći 238
Zakonsko regulisanje državne pomoći 239
Postupak kontrole državne pomoći 240
Prijavljivanje državne pomoći 241
Postupak prethodne kontrole 242
Postupak naknadne kontrole 242
Povraćaj državne pomoći 243
Konaćnost rešenja Komisije za kontrolu državne pomoći i mogućnost pokretanja upravnog spora 243
ZAŠTITA KONKURENCIJE 244
Zakonsko regulisanje zaštite konkurencije 244
Postupak pred Komisijom za zaštitu konkurencije 245
Odluke Komisije za zaštitu konkurencije 246
Upravne mere koje određuje Komisija za zaštitu konkurencije 247
PRISTUPINFORMACIJAMA OD JAVNOG ZNAČAJA 249
Pojam informacije od javnog znaćaja 249
Sadržina prava na slobodni pristup informacijama od javnog značaja 250
Postupak za ostvarivanje prava na pristup informacijama od javnog značaja 251
Postupak pred Poverenikom za informacije od javnog značaja 253
Šematski prikaz postupka za pristup informacijama od javnog značaja 256
Primeri obrazaca za podnošenje zahteva i žalbi Povereniku za informacije od javnog značaja 257
Zahtev za pristup informaciji od javnog značaja 257
Primer obaveštenja o obezbeđenju pristupa informacijama 258
Obaveštenje o stavljanju na uvid dokumenta koji sadrži traženu informaciju i o izradi kopije 259
Primer žalbe protiv rešenja o odbijanju pristupa informaciji 260
Primer žalbe kada se nije odlučivalo po zahtevu („ćutanje uprave") 261
ODABRANA STRUČNA LITERATURA 263

***