Dosokratovska misao I

Dosokratovska misao I dr Branko Pavlović
predavanja 1972 godine
mek povez
118 strana
A4 format
veoma dobro očuvano
Grčku mitologiju u njenoj pesničkoj verziji, kakvu je srećemo kod Homera i Hesioda, moramo razlikovati od još primitivnijih shvatanja, a to su ona shvatanja koja su bila osnova raznih religioznih obreda i magijskih radnji. Vi i samo znate da u svakom narodu postoje mnogobrojne i raznovrsne magijske radnje, ili, kako se to kod nas naziva – vračanje. Iste takve stvari postojale su i u grčkom narodnom životu i takvu vrstu radnji i obreda ovde karakterišemo još primitivnijom, jođ izvornijom, još starijom od one verzije mitologije koju su nam sačuvali pesnici Homer i Hesiod.

Pesnička mitologija i mitografija, doduše, nalazi svoj oslonac i svoje polazne tačke u tim primitivnim narodnim verovanjima i običajima, ali je ona, kao što sam već ranije konstatovao, sasvim jasna tvorevina autorskih ličnosti. To nije više anonimna narodna tvorevina nego su u pitanju pesničke autorske ličnosti kao što su Homer i Hesiod. Herodot je zapisao da su tek Homer i Hesiod imenovali božanstva i opisali njihovo poreklo i karakter. Taj Herodotov stav nalazi se u njegovoj Istoriji, u drugoj knjizi paragraph 53. Nastankom i širenjem uticaja poetske mitologije, stara verovanja i stari običaji nisu iščezavali iz svakodnevnog života grčkih državica i grčkog naroda. Naprotiv, ova verovanja i ovi obredi zadržali su se još dugo u životu starih Grka, a neki tragovi tih verovanja i kultnih radnji mogu da se nadju i u današnjim narodnim običajima.

Čak i u kulturno najrazvijenijim polisima, kakav je bio atinski, redovno su se obavljane kultne radnje koje se nazivaju “misterijama”. Jedno od mesta za obavljanje takvih kultnih radnji bila je Eleusina (nedaleko od Atine) u kojoj su se redovno obavljale svečanosti pod nazivom eleusinske misterije. Razume se, ove eleusinske misterije su primer magijskih obreda, koji su stariji od mitologije kakvu nalazimo kod Homera i Hesioda.